Jednym z popularnych zajęć pozalekcyjnych w Polsce jest harcerstwo. Do Związku Harcerstwa Polskiego należy ponad 105 000 osób, a do Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej 18 000 osób.
W naszym kraju działają również mniejsze organizacje harcerskie: Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza”, Federacja Skautingu Europejskiego, tak zwani Skauci Europy (5600 osób), Royal Rangers Polska oraz wiele innych, lokalnych organizacji. Na czym polega metoda harcerska oraz jak wpływa na młodego człowieka?
Skąd wzięło się harcerstwo?
Podczas oblężenia góry Manfeking w Afryce jeden z żołnierzy, Robert Baden-Powell (Bi-Pi) doszedł do wniosku, że kiedy zaufamy młodym chłopcom i damy im poważne zadania do realizacji to są w stanie wykonać je tak jak dorosła osoba. Bi-Pi zaczął tworzyć pierwszy zastęp skautowy na świecie. Chłopcy pomagali w drobnych, ale ważnych zadaniach – zajmowali się transportem rannych, pomagali sanitariuszom, zajmowali się łącznością. Po powrocie do Wielkiej Brytanii, Robert Baden-Powell zaczął pisać książkę, na której opiera się dzisiejsze harcerstwo – „Scouting for boys” (Skauting dla chłopców). Bi-Pi rozwijał ruch harcerski w Wielkiej Brytanii, a w Polsce harcerstwo miało swój początek właściwie przypadkiem.
Jeden z polskich żołnierzy Andrzej Małkowski dwukrotnie spóźnił się na zajęcia wojskowe. W ramach kary miał przetłumaczyć na język polski dzieło Baden-Powella i w ten sposób w polskim żołnierzu zaiskrzyła miłość do harcerstwa. Postanowił rozwijać harcerstwo w Polsce, a jego żona Olga Małkowska zaczęła rozwijać harcerstwo dziewcząt. Andrzej Małkowski zginął nie dożywając sędziwego wieku, ponieważ podczas katastrofy morskiej oddał swój kapok dziewczynce, która dzięki temu przeżyła.
Metoda harcerska to sposób działania, który odznacza się pozytywnością, indywidualnością, wzajemnością oddziaływań, dobrowolnością i świadomością celów, pośredniością, naturalnością. Cechuje się harcerskimi zasadami wychowawczymi, w skład których wchodzą: służba, braterstwo oraz praca nad sobą.
Pozytywność
Wszystkie harcerskie działania cechują się optymizmem, patrzeniem na życie jak na przygodę, której nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Skauting rozpala dobro w młodzieży oraz pokazuje, że można wyrwać się z wiru zła i niesprawiedliwości.
Indywidualność
Podstawą metody harcerskiej jest indywidualność. W harcerstwie na każdą osobę patrzy się inaczej. Duża różnorodność sprawności oraz możliwość dostosowania zadań na stopnie do każdego oddzielnie (ZHP) daje możliwość wszechstronnego rozwoju.
Wzajemność oddziaływań
Instruktorzy w harcerstwie są autorytetami, ale nie znieważają swoich wychowanków. Relacje są oparte na braterstwie oraz szacunku. Wszyscy są równi.
Dobrowolność i świadomość celów
Harcerstwo jest dobrowolną formą spędzania wolnego czasu. Nikt nie jest harcerzem z przymusu, a z chęci. Działania podejmowane przez instruktorów często konsultowane są z samymi harcerzami. Skauci chcą być coraz lepsi i są świadomi tego, jakie ideały przyświecają harcerzom. Wiedzą, do czego dążą.
Pośredniość
Harcerskie działania są tak nacechowane, aby skłaniać młodego człowieka do pomocy, samodoskonalenia i przyjmowania wyzwań, jakie niesie życie. Harcerze cały czas wewnętrznie się rozwijają, a harcerstwo pomaga im rozwinąć skrzydła.
Naturalność
Skauting często kojarzymy z lasem, ogniskiem, naturą. Harcerze powracają do korzeni, by poznać lepiej siebie i innych. Nic w harcerstwie nie jest „na siłę”, wszystko jest naturalne. Skauci są przygotowani do radzenia sobie w różnych warunkach oraz w różnych sytuacjach.
Czy metoda harcerska ma swoje zastosowanie we współczesności?
„Harcerstwo jest dla wszystkich, ale nie wszyscy są dla harcerstwa”. W skautingu jest miejsce dla każdego, ale nie każdy przyjmie zaproszenie do organizacji. Innym po prostu harcerstwo się nie podoba. Jednakże cechy metody harcerskiej z pewnością dają młodej osobie miejsce na dorastanie, proponując dobre narzędzia do niesienia pomocy i rozwoju osobistego oraz odkrywania siebie.
Zofia Lipińska
Łatwo być przyjacielem dla kogoś, kto jest twoim przyjacielem, ale być przyjacielem dla kogoś, kto uważa się za twego wroga – to kwintesencja prawdziwej religii. M. Gandhi.
Ładne słowa:)